چویل زاگروس

چویل زاگروس

کتاب شعر دوبیتی های دشمن زار جمشیدی نژاد ( تاته دشمن زیاری)

چـُــویـــل نماد سرسبزی و خوشبویی و عطری که شبیه به هیچ گیاهی نیست …!

چُـویـل گیاه” چویل ” chavill” در فرهنگ قوم لر نماد سرسبزی و خوشبویی است و عطری که شبیه هیچ گیاهی نیست. چویل گیاهی است سبز و خوش عطر و بوی با رایحه دلپذیر که هیچ گل و گیاه وسبزه بهاری به مانند آن نیست.

این گیاه در رشته کوه زاگرس از کوهستان های برفگیر و سرسبز سرزمین بختیاری و نیز کهگیلویه و بویراحمد در قلل کوهرنگ و بازفت و دنا و کوه ها و ییلاقات در ایل دشمن زیاری) در فصل بهار و اوایل اردیبهشت با ذوب شده نخستین توده های برف از روی زمین و صخره ها و همزمان با رویش قارچ خوراکی ، کرفس ، تره کوهی ، بن سرخ ریواس و آویشن و باره وگنگر و بیله هر(کما) و جاشیر و دیگر گیاهان دارویی و خوراکی رویش خود را آغاز می کند و عمر گیاه چویل به بیش از یکماه تجاوز نمی کند و لطافت و زیبایی خود را همچون عروسی سبز پوش در آغاز رویش نخستین گیاهان از دل طبیعت خدادادی به تماشای صخره های سخت و کوهستان های پر از رنگ و بوی خوش دیگرا گیاهان می گذارد .

در هنگام رویش این گیاه می توان از چند متری عطر وبوی خوش و بی مانند آن را به مدد نسیم روح نواز کوهستان به خوبی حس کرد . در فرهنگ و زندگی مردمان قوم لر و نیز در ابیات تغزلی محلی گیاه چویل به عنوان نماد سرسبزی و خوش بویی جایگاه ویژه و کم نظیری دارد و همچنین در نامگذاری نوزادان بعنوان نام دختر نیز استفاده می شود و جالب و زیبا و لذت بخش است برف و چویل و کلوس و دوغ باهم و من فرزند این آب خاکم که صدای آهنگ ترنم آبشارانش و چشمه سارها و جویبارها و بوی پونه هایش مست کننده است که با صدای کبک و پرنده هایش و ساز دهل مطرب باشی در میان ماهورها و گلزارها و گله ها و رمه ها در علفزارها و هی هی و چوپانان و نی لبک شان در فصل بهار و ماه اردیبهشت ستودنی و دیدنیست.

کاکا و دده های گلم بیوین و مال پای همه تون سر دوتاتیم .
کاکا و دده تیلم به افتخار قدوم مبارکتان در ایل دشمن زیاری ره و کوه کمر
می پیماید بیایید و تماشای دشت و گل و بلبل و سوسن و سنبل

مو بوی خوش سوز چویلم / نشسته کوه دنا بر بام گیلم
خدا دونه مو گفتم با صداقت / مو دشمن زار لرم فرزند ایلم
مو لرم نون قُوتم کلگ بلیطِن / نه او مرغ مسما بلکه تلیتِن

پدرم کلانتر و خان خدا دوستی بود و مادرم چی چویل خوشبو و مهربان و خدا دوست، در روزی بهاری در ماه گل و بلبل و موسم یاس و یاسمن و نسترن و با رایحه گلهای معطر بهاری در خانواده مومن و مسلمان از ایل دشمن زیاری در استان کهگیلویه و بویراحمد با مردمانی رشید و غیور و شجاع اما مهربان به دنیا آمدم و نژادم از دو ایل بزرگ بویراحمد و دشمن زیاری می باشد و به سبب علاقه پدرم به ایل دشمن زیاری نام مرا دشمن زار گذاشتند . مو لرم اگر مرا نمی شناسید کلاه نمدیم نشان من است کاکا و دده جان سلام به همه مردم خوب ایران زمین و مو عاشق ایرانم/
در یاد پدرمهربانم اسفندیار خان جمشیدنژاد و عموی خوب و مهربانم کَی خسرو جاودان پدر دو سرباز و بسیجی شهید( بهمن جمشید نژاد و اشکبوس جاودان (توسط دوستی عزیز و شاعری بزرگوارسروده شد

از آسمان ایلم تابنده اختری رفت/واز ملک کهگیلویه میری سروری رفت
ای دیده ها بگریید ای سینه ها بنالید/گویی زشهریاران دُردانه گوهری رفت
درود و رحمت خدا بر آنها باد ….

این کتاب شامل دوبیتی های فارسی و دوبیتی های لری به زبان و فرهنگ مردم ایل دشمن زیاری کهگیلویه و بویراحمد می باشد که انشالله تمام دوبیتی ها در مجموعه های دیگر و همینطور اشعار دیگر از غزل،رباعی و اشعار نو به امید خدا برای چاپ آماده خواهد شد.

دوستدار فرهنگ و ادب و شعر
دشمن زار جمشیدی نژاد ( تاته دشمن زیاری)

شاعر : دشمن زار جمشیدی نژاد
ویراستار : عبدالله محمدزاده سامانلو
طراح و صفحه آرا : عبدالله محمدزاده سامانلو
ناشر : بید
سال و نوبت چاپ : 1400 – اول
شمارگان : 5۰۰ نسخه
شابک : 978-622-7910-29-2
قیمت : 50000 تومان

نمونه اشعار :

شوی در کوچه ی عشق یار دیدم
و شوق دیدنش چند نار چیدم
دل تاته نداره نای رفتن
چرا چون عاشق دلدار بیدم

****

روم بندر گل زیبا بوینم
لو دریا دمی با او نشینم
دل تاته برد آهوی زیبا
یه بوسه تار زلفانش بچینم

****

رسیده فصل عشق و بی قراری
شده دشت و دمن پر گل بهاری
بریز از طعم گیلاس لبانت
دو پیک بوسه شراب سرخ ناری